Jesteś niezalogowany
NOWE KONTO

Polski Deutsch

      Zapomniałem hasło/login


ä ß ö ü ą ę ś ć ł ń ó ż ź
Nie znaleziono żadnego obiektu
opcje zaawansowane
Wyczyść




Most Przyjaźni (al. Komisji Edukacji Narodowej), al. Komisji Edukacji Narodowej, Lubin
Zed: W środę wieczorem 28.02.2024 - Kładka (al. Komisji Edukacji Narodowej) otrzymała nazwę: Most Przyjaźni i tym samym została oddana do użytku. Już w kolejce do modernizacji czeka inna kładka na ulicy Hutniczej.
Pałac Stara Rudna (ruina), Stara Rudna
Zdzisław K.: Kartusz herbowy.
Pałac Stara Rudna (ruina), Stara Rudna
Danuta B.: Powyższy komentarz doskonale ilustruje zdjęcie, o którym wtedy mogliśmy tylko marzyć
Wóz strażacki, Toszowice
Popski: Chyba już go nie ma
ul. Ścinawska, Rudna
MacGyver_74: Urząd Pocztowy. Mamy obiekt
Zaborów
Popski: Na aukcji obieg 1911 r. - obniżono datowanie.

Ostatnio dodane
znaczniki do mapy

Iras (Legzol)
Iras (Legzol)
Iras (Legzol)
Iras (Legzol)
Alistair
Iras (Legzol)
Iras (Legzol)
Iras (Legzol)
Alistair
Alistair
Alistair
MacGyver_74
Sendu
Parsley
Sendu
Rob G.
Rob G.
MacGyver_74
MacGyver_74
Sendu
Sendu

Ostatnio wyszukiwane hasła


 
 
 
 
Kamienne krzyże we Wrocławiu
Autor: Tony°, Data dodania: 2018-02-24 20:37:17, Aktualizacja: 2020-01-24 20:16:59, Odsłon: 5327

Kamienne krzyże, nazywane często pokutnymi lub krzyżami pojednania, są cenną pamiątką dawnych czasów. W tym artykule zgromadzone zostały informacje na temat krzyży z terenu współczesnego Wrocławia (historycznego miasta i okolicznych miejscowości włączonych do aglomeracji), nie tylko o obiektach istniejących, ale też zaginionych.

Z 1305 roku pochodzi najstarszy zachowany dokument,  ugoda pojednawcza,  w której opisane zostało wystawienie kamiennego krzyża na Śląsku. Od XIV wieku powstało bardzo wiele takich krzyży, będących najczęściej świadkami zbrodni i nieszczęśliwych wypadków. Istnieje wiele teorii, w jakich okolicznościach powstawały te zabytki. Oprócz funkcji wspomnianych w dokumentach pojednawczych niektóre pomniki służyły jako znaki graniczne, nagrobne lub pełniły funkcję wyłącznie ozdobną.

Współcześnie w granicach Wrocławia zachowało się pięć takich krzyży. Dawniej było ich prawdopodobnie dużo więcej. W archiwalnej literaturze z XIX i XX wieku wzmiankowanych jest kolejne dziesięć obiektów, które nie przetrwały do dnia dzisiejszego.

Karncza Góra

1. Karncza Góra - Pozostałości dwóch krzyży znajdują się na skraju terenu lotniska za ogrodzeniem, 8 metrów od ulicy Żwirki i Wigury przy drodze do Smolca. Wzmiankowane przez Maxa Hellmicha w 1923 roku jako stojące na cmentarzu przy drodze z Muchoboru Wielkiego do Smolca. Po II wojnie światowej uznawane za zaginione, odkryte 13 września 1994 roku. Krzyże były w złym stanie, połamane. Scalono je w 1999 roku i postawiono w miejscu odkrycia. Zdjęcia krzyży można zobaczyć tutaj: Krzyże pokutne - Karncza Góra

  Krzyż I o wymiarach 112x50x13 cm z granitu, brak jednego ramienia

  Krzyż II o wymiarach 117x69x14 cm z granitu, brak ramion

                                  Krzyż II
Krzyż I

 

 

2. Park Szczytnicki – Kamienny krzyż z Muchoboru Wielkiego, w 1976 roku przeniesiony po złamaniu do Parku Szczytnickiego, gdzie obecnie znajduje się przy zabytkowym kościele św. Jana Nepomucena. Wzmiankowany już w 1812 roku przez Heinzego jako stojący pół mili przed Wrocławiem. W 1910 roku Paul Kutzer pisał o nim: „po prawej stronie drogi do Muchoboru Wielkiego, w miejscu gdzie odbija droga do cegielni” Wymiary:  118x56x9 cm, z granitu, brak jednego ramienia. Zdjęcia krzyża: Krzyż pokutny - Wrocław (Szczytniki)

Krzyż w Parku Szczytnickim

 

3. Żerniki – okazały kamienny krzyż stoi przy polnej drodze wiodącej wzdłuż linii kolejowej między ulicami Kamiennogórską a Żernicką, w odległości 800 metrów na zachód od przejazdu kolejowego na ul. Żernickiej. Posiada rzadko spotykany ryt bełtu. Wymiary: 197x92x16 cm, z granitu, brak jednego ramienia. Zdjęcia krzyża: Krzyż pokutny - Wrocław (Żerniki)

Żerniki - kamienny krzyż

 

4. Arsenał – fragment kamiennego krzyża jest prezentowany w Sali ekspozycyjnej na parterze Muzeum Militariów w budynku Arsenału Miejskiego. Został znaleziony w 1946 roku podczas odgruzowywania miasta i przeniesiony do Arsenału. Na ekspozycji od 2000 roku. Wymiary obiektu: 48x22x24, wykonany z piaskowca, wyryty kord. Zdjęcia krzyża: Krzyż pokutny - Wrocław (Stare Miasto)

Krzyż na ekspozycji w Arsenale

 

 

Obiekty Zaginione

 

1. Gajowice – Kamienny krzyż znajdował się u zbiegu ulic Grabiszyńskiej i Gajowej oraz fosy. Wzmiankowany w 1868 i 1870 roku. Paul Kutzer w 1910 roku napisał o nim: „przy wjeździe do wsi na prawo od pierwszej nieruchomości”. Obiekt nie został od tamtego czasu odnaleziony, brak też znanych przedstawień tego zabytku.

2. Klecina – Kamienny krzyż odkryty w 1936 roku przy ogrodzeniu domu przy Schweidnitzer Strasse 4 – dziś ulica Czekoladowa. Po 1945 nie został odnaleziony.

Klecina - zaginiony krzyż kamienny

 

 

3. Plac Jana Pawła II – Kamienny krzyż stojący nad fosą, w pobliżu pomnika Bismarcka na placu Jana Pawła II (dawny Königplatz). Wydług M. Hellmicha miał wymiary 102x96x14 cm. Posiadał ryt kordu lub noża.

Krzyż na placu Jana Pawła II

 

4. Plac Orląt Lwowskich – Kamienny krzyż z inskrypcją  „1574/DEN 3 APRILIS/ERWEITTERTT/DER KI/RCHO/FF” znajdował się na opuszczonym cmentarzu przy Berliner Platz. Według Hellmicha miał wymiary 168x98x17 cm i był wykonany z granitu

Krzyż przy pl. Orląt Lwowskich

To prawdopodobnie przy tej budowli stał krzyż:

Stacja energetyczna przy pl. Orląt Lwowskich

5. Brama Mikołajska - Trzy krzyże znajdowały się przed Bramą Mikołajską we Wrocławiu, wzmiankowane w 1875 roku przez H. Luchsa.

6. Śląskie Muzeum Przemysłu Artystycznego i Starożytności - Kamienny krzyż przeniesiony w 1910 roku z przedmieścia Strzegomia, w 1923 roku opisywany jako stojący w ogrodzie muzealnym przy pl. Wolności. Obiektu po wojnie nie odnaleziono. Miał wymiary 108x42x24 cm, wykonany był z piaskowca, posiadał podwójny ryt: korda i topora, nie miał jednego ramienia.

Krzyż w ogrodzie muzeum przeniesiony ze Strzegomia

7. Ulica Legnicka - Kamienny krzyż stał przy kolumnie (kapliczce) zwanej „Kurkiem Wrocławskim” przy ul. Legnickiej. Stał na niskiej podstawie (cokole). Wzmiankowany w 1923 roku przez Hellmicha już jako zaginiony.

Zaginiony krzyż z ul. Legnickiej

7. Miejsce niezidentyfikowane - Kamienny krzyż opisywany jako stojący przy drodze do „roten Ochsen”. Wspomniany przez Paula Kutzera w 1910 roku.

 

Artykuł powstał w oparciu głównie o książkę autorstwa Daniela Wojtuckiego i Stanisława Zobniowa "Kamienne krzyże na Śląsku, Górnych Łużycach i Ziemi Kłodzkiej" wyd. Wrocław 2017


/ /
/ / A /
Tony | 2018-02-24 20:51:52
Nie mam wprawy w artykułach, ale mam nadzieję, że wszystko jest w porządku i tekst się nie rozjeżdża :-)
moose | 2018-02-27 10:49:40
Super sprawa.
zonia | 2018-02-24 21:00:05
Ciekawe!
Mmaciek | 2018-02-27 11:07:33
Niezła robota, brawo!